فائزه زیراچی؛ بازار: کشاورزی یکی از بخشهای مهم اقتصادی کشور است که بخش عظیمی از تولید ناخالص ملی، اشتغال و ارزش افزوده ایجاد شده سالانه را در بر می گیرد. هر چند که تولید انواع محصولات کشاورزی موجب به وجود آمدن این ارزش افزوده در سطح ملی می شود، اما وجود برخی از محصولات ویژه و منحصر به فرد که فقط در کشورمان تولید می شوند، اهمیت این بخش را دو چندان کرده است.
یکی از معدود محصولاتی که دارای این ویژگی است، زرشک بی دانه است، که ۹۸ درصد تولید آن در انحصار خراسان جنوبی است. زرشک یک محصول استراتژیک خراسان جنوبی محسوب می شود اما بی‌توجهی به این محصول تبعاتی برای اقتصاد و معیشت مردم در این استان ایجاد کرده است.
به گفته مسئولان خراسان جنوبی سالانه ۲۶ هزار تن زرشک در این استان تولید می‌شود و قرار بود کنسرسیوم زرشک برای بهبود کیفیت و هدایت کشاورزان به سمت ارتقای کیفیت محصول و صادرات آن تشکیل شود؛ وعده‌ای که محقق نشده است.
وعده ایجاد کنسرسیوم صادراتی زرشک محقق نشد
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند گفت: از آن جایی که فعالیت در قالب کنسرسیوم، بهترین راه برای افزایش توان رقابتی در بازارهای جهانی است راه اندازی کنسرسیوم صادراتی زرشک برای خراسان جنوبی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
محمد بیکی در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به تشکیل کنسرسیوم صادراتی محصول زرشک به پیشنهاد شرکت شهرک های صنعتی در چهار سال گذشته، اظهار کرد: در صورت تشکیل این کنسرسیوم تجار فعال، بازرگانان و کشاورزان به منفعت خواهند رسید.
وی بیان کرد: علی رغم اینکه درخواست صادرات برای محصول زرشک افزایش یافته است و این مهم می تواند ارزش افزوده و قیمت محصول را دستخوش تغییراتی کند اما چون زرشک خروجی از استان کیفیت مناسبی ندارد به محصول لطمه وارد می کند.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند با بیان اینکه باید با سامان دهی کارگاه های زرشک پاک کنی از صادرات محصول بی کیفیت به خارج از کشور جلوگیری شود، افزود: کنسرسیوم صادراتی تشکلی است که از تولیدکنندگان چه در بحث باغداری و چه در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی و همچنین صادرات حمایت می شوند.
راه اندازی اولین شرکت مدیریت صادرات در استان
وی با اشاره به اینکه ضعیف بودن روحیه مشارکت در استان باعث شد موضوع کنسرسیوم محصول زرشک در سه سال گذشته متوقف شود، گفت: راه اندازی اولین شرکت مدیریت صادرات در خراسان جنوبی در حوزه صادرات محصول زرشک می تواند بسیار کمک کننده باشد.
بیکی با بیان اینکه از تولیدکنندگان کشاورزی که مورد تایید جهاد کشاورزی هستند می توانند در تشکیل کنسرسیوم کمک کننده باشند، عنوان کرد: متاسفانه علی رغم تولید ۲۶ هزار تن محصول زرشک به صورت سالانه در استان اما تامین آن سخت است.
وی با اشاره به اینکه صنایع تبدیلی و تکمیلی محصول زرشک باید در یک تراز باشند تا بتوان تقسیم کار انجام داد، بیان کرد: تشکیل اتحادیه کارگاه های زرشک پاک‌کنی و شهرک تخصصی زرشک قدم بسیار مثبتی در راستای محصول زرشک خواهد بود.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند: تشکیل اتحادیه کارگاه های زرشک پاک‌کنی و شهرک تخصصی زرشک قدم بسیار مثبتی در راستای محصول زرشک خواهد بود.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند گفت: اتحادیه هایی که قدرت تامین داشته باشند باید عضو کنسرسیوم باشند.
صادرات ۷۳۴ تن زرشک خراسان جنوبی
مهدی جهانی کیا، معاون شرکت شهرک های صنعتی خراسان جنوبی هم در گفتگو با بازار اظهار کرد: شرکت شهرک های صنعتی از سال ۹۹ اقدامات خوبی برای محصولات استراتژیک از جمله ایجاد کنسرسیوم زرشک داشته است.
وی با بیان اینکه برای تشکیل کنسرسیوم باید یکسری دستورالعمل ها رعایت شود، افزود: در ابتدای کار یک نفر مسلط به زبان خارجه و آشنا با تجارت باید اقدام به انعقاد قرارداد کند و پس از تشکیل هیئت موسس از حمایت های ویژه همچون اخذ مطالعات بازار، گواهی صادرات برای هر عضو و اخذ استاندارد های بین الملی بهره مند می شود.
علی رحیمی، مدیر سرمایه گذاری جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در گفتگو با بازار با اشاره به اینکه محصول زرشک یکی از محصولات مهم و مزیت‌دار در خراسان جنوبی است، اظهار کرد: امروز یکی از حلقه‌های مفقوده که قطعاً نیاز به کار بیشتر دارد حوزه صادرات محصول زرشک است.
وی با بیان اینکه خوشبختانه در حال حاضر روند صادراتی محصول زرشک افزایشی است، افزود: در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۱۷ تن زرشک به ارزش ۶۳۱ هزار دلار صادر شده است که این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۷۴۳ تن زرشک به ارزش ۸۳۵ هزار دلار افزایش داشته است.
وی با اشاره به ایجاد مجتمع تخصصی زرشک در استان، گفت: اقدامات خوبی در این راستا انجام شده چرا که اگر این مجتمع در استان راه اندازی شود جهش بزرگی در حوزه محصول زرشک رقم خواهد خورد و می تواند به عنوان مرکز بزرگ زرشک در کشور تبدیل شود.
وی با بیان اینکه جانمایی مجتمع تخصصی زرشک باید در مکانی باشد که ارزش افزوده ایجاد کند، عنوان کرد: اولین اصلی که در حوزه محصول زرشک باید به آن ورود کنیم شناساندن و معرفی محصول زرشک است.
رحیمی ادامه داد: علی رغم اینکه شهرک بارگاهی زرشک در افین، ۴۰ میلیارد تومان اعتبار داشت اما از آنجایی که نرخ سود از منابع داخلی بانک و بازپرداخت سه ساله داشت کار را دچار مشکل کرد.
همسویی لازمه راه اندازی کنسرسیوم صادراتی زرشک
محسن پویان، مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی خراسان جنوبی هم در گفتگو با بازار با اشاره به اینکه در کنسرسیوم باید از تجار قوی بهره مند شد، اظهار کرد: هنگامی که مراکز مختلفی در سطح استان در حوزه محصول زرشک فعالیت داشته باشد راه اندازی کنسرسیوم بی فایده است.
وی با بیان اینکه ایجاد مجتمع تخصصی زرشک در استان ایده بسیار خوبی است، افزود: تمامی مراکزی که در حوزه محصول زرشک استان فعالیت دارند باید با یکدیگر همسو شوند.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه در صادرات محصول زرشک مشکلات عدیده‌ای وجود دارد، گفت: زرشک یک محصول استثنایی است که به شدت میل به تخمیر دارد لذا فرآوری آن مشکلاتی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد.
پویان با بیان اینکه باید یک نام علمی برای محصول منحصر به فرد زرشک بی دانه خراسان جنوبی انتخاب کرد، عنوان کرد: امروز تنها راه نجات محصول زرشک خراسان جنوبی این است که تمامی فعالیت‌های یک سو و کنسرسیوم صادراتی تشکیل شود.
وی با اشاره به اینکه امروز ۸۰ گیاه مزیت دار در خراسان جنوبی وجود دارد، بیان کرد: اگر بتوانیم محصول توت را با استاندارد های لازم خشک و محلی برای فروش آن داشته باشیم قطعا به سوددهی خوبی خواهیم رسید چراکه این محصول حدود پنج برابر پسته ارزش دارد.
بازاریابی ضعیف
رضاجوهری، مدیرعامل اتحادیه زرشک و زعفران قاینات هم در گفتگو با بازار اظهار کرد: شرکت تعاونی محصول زرشک باید در شهرستان‌هایی که تولید زرشک دارند تاسیس شود.
وی با بیان اینکه متاسفانه تاکنون هیچ کار مشارکتی و گروهی در خراسان جنوبی موفق نبوده است، افزود: برای مصرف محصول زرشک آن گونه که باید فرهنگ سازی نشده است.
وی با اشاره به اینکه کشاورزان باید آموزش های لازم برای نگهداری و خشک کردن محصول زرشک را ببینند، گفت: متاسفانه تا کنون بازاریابی محصول زرشک بسیار ضعیف بوده است لذا باید در این حوزه ورود کنیم.
مصطفی هاشمی پور، معاون سازمان تعاون روستایی خراسان جنوبی هم اظهار کرد: متاسفانه فروش محصول زرشک برای کشاورزان منفعت چندانی ندارد لذا نمی‌توانند هزینه های تجهیزات را تامین کند.
وی با بیان اینکه قیمت زرشک باید به گونه ای باشد که برای کشاورزان ارزش افزوده داشته باشد، افزود: تا زمانی که نتوانیم بازار زرشک را مدیریت کنیم اقدامات انجام شده هیچ تاثیری نخواهد داشت.
هاشمی پور با اشاره به اینکه عضویت صنف کارگاه های زرشک پاک کنی در اتاق اصناف تحت عنوان اتحادیه خوارو بار دردی را دوا نخواهد کرد، گفت: اتاق اصناف کشاورزی می تواند ظرفیت بسیار خوبی برای تشکیل اتحادیه تخصصی زرشک باشد و باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با بیان اینکه ایجاد مجتمع تخصصی زرشک حتماً باید از سوی مسئولین دولتی حمایت شود، عنوان کرد: باید تمام دستگاه‌هایی که در حوزه تصمیم گیری زرشک دخیل هستند تشکل هایی برای عضویت کنسرسیوم معرفی کنند و از بین آن ها بهترین گروه برای عضویت تعیین شود.
وی بیان کرد: حضور دولت در حوزه محصول زعفران باعث افزایش چشمگیر قیمت این محصول در کشور شد لذا ورود دولت در حوزه زرشک نیز می تواند موثر واقع شود.
خراسان جنوبی تولید ۹۵ درصد زرشک جهان را در انحصار دارد محصولی که می تواند راهکاری برای نجات اقتصاد و محرومیت های روستایی استان باشد اما واقعاً سهم دست های زخم برداشته کشاورزان روستایی از گنج یاقوت سرخ کویر چقدر است؟ آنها زحمت خارها را به جان می‌خرند اما به راستی آنچه از رهگذر شب های سرد بیدار خوابی و رنج دو سال باغبانی به دست می آورند جوابگوی رنج هایشان هست؟، دست رنجی که گاه با اندک باد و بورانی یا از پس رعد و برقی بر باد می رود. اکنون نیاز به وفاق برای نجات کشاورزان خراسان جنوبی و توسعه پایدار این استان هستیم.
